Tuba – to największy i najniżej brzmiący instrument dęty blaszany.
Jest to instrument rozwijający się dopiero na początku XIX wieku. Pierwsze instrumenty możemy odnaleźć w Rzymie oraz we Francji z czasów rewolucji francuskiej.
Tuba składa się z rury wielokrotnie zwiniętej w pętlę. Jest ona zazwyczaj mosiężna i zakończona z jednego końca dużym ustnikiem a z drugiego szeroką czarą głosową. Kształt oraz wielkość ustnika przypomina mniejszą filiżankę. Pierwsze tuby posiadają klapy, które pomagały w zmianie dźwięków, późniejsze tuby mają zwykle 4 wentyle. Czasami dodaje się 5 i 6 wentyl, by pomóc muzykowi w kontrolowaniu intonacji wydobywanego dźwięku.
Tuba jest instrumentem głównie orkiestrowym mającym różne odmiany w zależności od stroju oraz brzmienia. Po raz pierwszy tubę wykorzystał do działa symfonicznego Hektor Berlioz w „Symfonii fantastycznej” z 1830 roku. Istnieje również wiele transkrypcji utworów w literaturze muzycznej, które w oryginale powstawały na wiolonczele, kontrabas czy puzon albo róg.
Ze względu na różnorodność brzmienia możemy rozróżnić tuby takie jak:
Helikon – tuba basowa lub kontrabasowa o zaokrąglonym kształcie, który owija się wokół grającego. Powstała prawdopodobnie w 1845 roku Rosji, a kilka lat później (około roku 1849) przejęta została przejęta przez Wiedeńczyka Ignacego Stowassera.
Suzafon – jest tuba najchętniej używaną w orkiestrach dętych a także w zespołach tanecznych oraz muzyce jazzowej. Nazwa tego instrumentu wywodzi się od nazwiska konstruktora, kapelmistrza oraz kompozytora Johana Philippa Sousa. Powstał prawdopodobnie w 1898 roku. Kształt tego instrumentu to ślimak owinięty wokół grającego niczym wąż z ogromna czarą wygiętą nad głową grającego.
Eufonium – jest odmianą tuby orkiestrowej. Została wynaleziona przez kapelmistrza
z Weimaru Sommera oraz Adolfa Saxa. W orkiestrach pełni funkcję odpowiadającą wiolonczeli, nadając podstawę basową utworu.
Tuba wagnerowska – jest odmianą tuby stworzoną na potrzeby kompozycji Ryszarda Wagnera. Wagner w swej muzyce szukał unikatowego brzemienia, które nadawałoby uroczysty charakter. Dzięki temu po raz pierwszy w teatrologii „Pierścień Nibelunga” w 1876 roku można było usłyszeć ten rodzaj tuby. Były one nieco mniejsze od tradycyjnych tub, chętnie wykorzystywane przez innych kompozytorów m.in. Ryszard Strauss, Anton Bruckner czy Igor Strawiński.