20. Ignacy Jan Paderewski – wybitny mąż stanu, kompozytor i pianista

Dzisiaj opowiem wam o kimś zupełnie niezwykłym (zresztą we wszystkich dotychczasowych
felietonach również pisałam o ludziach wybitnych…), o człowieku wielkiego umysłu, intuicyjnej
wrażliwości i błyskotliwego talentu. Medycyna i muzyka. Ta para często się ze sobą przyjaźni!
Wielu lekarzy ma w swoim życiorysie ukończone szkoły muzyczne lub granie w jakimś zespole.
Niektórzy łączą zawód lekarza z pasją muzyczną. Ci z nich, którzy poświęcili się muzyce, musieli zrezygnować z medycyny (jest to zbyt wymagająca dziedzina nauki i działania, aby bez szkody dla
pacjentów móc ją godzić z jakąkolwiek formą sztuki, muzyki zwłaszcza). Z naszego polskiego
podwórka znamy chociażby Kubę Sienkiewicza, z zawodu lekarza neurologa, czy też Roberta
Janowskiego, weterynarza. Panowie ci z powodzeniem oddali się swoim muzycznym
zamiłowaniom, z tym że tylko jeden z nich nie zrezygnował całkowicie z medycyny (ale to
informacja niesprawdzona).


Polityka i muzyka. To zupełnie inna para kaloszy. Z tą pierwszą nie mam najlepszych skojarzeń.
Jest ona dla mnie gmatwaniną lawirowań i kłamstw. Czymś z gruntu mało szlachetnym
w postępowaniu swych przedstawicieli. Bardzo dosadnie nazywa ją William Szekspir w „Burzy”.
Przepraszam, że nie zacytuję, choć to jeden z moich ulubionych cytatów… Odsyłam do lektury!
I tu dochodzę do podmiotu niniejszych rozważań: Ignacy Jan Paderewski. Nazywany w swoich
czasach bohaterem sztuki i ojczyzny. Takich przykładów w historii Polski i nie tylko nie ma zbyt
wielu. Urodzony na kresach w Kuryłówce na Podolu 6 listopada 1860 roku mały Ignaś
umiłowanie ojczyzny, można rzec, „wyssał z mlekiem matki”. W rodzinnym domu kultywowane
były tradycje patriotyczne powstań styczniowych i listopadowych. Młody Paderewski kształcił się
w domu. Jego nauczycielem był weteran powstania listopadowego, kapitan wojsk polskich
Michał Bobiński. To właśnie dzięki niemu Paderewski dogłębnie poznał niełatwą historię Polski.
W 1872 roku ojciec wysłał syna na dalszą naukę do Warszawy. Uczył się gry na fortepianie
i kompozycji. Po ukończeniu Instytutu Muzycznego pracował jako nauczyciel, utrzymując rodzinę,
ponieważ ożenił się młodo w wieku 20 lat i szybko został ojcem niepełnosprawnego syna.
Paderewski wiedział, że muzyka jest jego przeznaczeniem, i dlatego w 1882 roku podjął studia
kompozytorskie w Berlinie. W jego życiu pojawił się dylemat: być kompozytorem czy pianistą?
Po wspólnym koncercie w Hotelu Saskim w Krakowie z Heleną Modrzejewską zarobił tak duże
pieniądze, że mógł spełnić swoje wielkie marzenie i studiować w Wiedniu u Teodora Leszetyckiego.
Była to dla Paderewskiego nauka od podstaw! Poprawiał wszystkie błędy w technice gry
i poszukiwał własnego stylu. Sam twierdził (choć ja się z tym stwierdzeniem absolutnie nie
utożsamiam), że uczyć się można za młodu, a w jego wieku nauka staje się męczarnią. Dodam,
że miał wtedy ledwie 25 lat! Staruszek :))) Teodor Leszetycki powiedział o nim: „To wielkie
serce – wielka głowa i niezniszczalny hart woli”.


Punktem zwrotnym w karierze Ignacego Jana Paderewskiego był koncert w paryskiej Sali Erarda
3 marca 1888 roku. Nazwano go m.in. „Lwem Paryża” i „Drugim Chopinem”. Wystąpił jeszcze
z orkiestrą Charles’a Lamoureux i wtedy otwarły się przed nim drzwi do paryskich salonów,
a także do rozpoczęcia kariery politycznej. Miał 31 lat, gdy wyruszył na podbój Afryki Południowej, Australii i Ameryki. Początek działalności społeczno-politycznej miał miejsce w 1910 roku w Krakowie przy okazji odsłonięcia Pomnika Grunwaldzkiego, którego był fundatorem.
Ignacy Jan Paderewski bardzo wiele uczynił dla dobra swojej ojczyzny. Działał w Generalnym
Komitecie Pomocy Ofiarom Wojny w Polsce. Dał ponad 300 koncertów w USA, na których
przemawiając zachęcał do udzielania pomocy Polakom walczącym o wolność. Będąc w Białym
Domu u Prezydenta Thomasa Woodrowa Wilsona przedstawił mu prośbę o poparcie sprawy polskiej. W styczniu 1917 roku przygotował memoriał dotyczący odbudowy niepodległej Polski.
8 stycznia 1918 roku w orędziu prezydenta T. W. Wilsona do Kongresu Stanów Zjednoczonych
znalazł się punkt dotyczący odbudowy Polski niepodległej.

25 grudnia 1918 roku Paderewski przypłynął na brytyjskim krążowniku „Concord” do Gdańska, a dzień później przyjechał do Poznania, co doprowadziło do politycznej manifestacji i w konsekwencji do wybuchu zwycięskiego powstania wielkopolskiego! W 1919 roku. 16 stycznia został powołany przez marszałka Józefa Piłsudskiego na stanowisko prezesa Rady Ministrów i ministra spraw zagranicznych. Funkcję premiera pełnił przez rok, potem koleje jego życia dalej silnie związane były z życiem politycznym i społecznym. Polska chociaż wreszcie niepodległa to stała na progu wojen światowych i znowu potrzebowała pomocy.

Ignacy Jan Paderewski miał bardzo bogate, ale jednocześnie trudne i burzliwe życie, zarówno to publiczne, jak i prywatne. Warto sięgnąć po biografię tego wspaniałego człowieka i artysty. A czytając, posłuchać muzyki przez niego skomponowanej, w której w moim odczuciu jest dużo powietrza, wiatru i otwartej przestrzeni. Słychać w niej pragnienie wolności i kolory ojczyzny!

Wasz instruktor

Skip to content