Fisharmonia z języka francuskiego harmonium. Jest to instrument muzyczny z grupy instrumentów dętych klawiszowych, ze stroikami przelotowymi. Wyglądem przypomina pianino „ścięte” nisko nad klawiaturą. Charakterystyczną cechą fisharmonii są dwa pedały nożne, które uruchamiały miechy znajdujące się we wnętrzu instrumentu.
Fisharmonia jest jednym z instrumentów, który jest przedmiotem zainteresowania dziedziny organoznawstwa.
Jako pierwszy budowniczy skonstruował ten instrumentu w 1810 roku we Francji Gabriel Joseph Grenié. Podstawą dla powstania jego fisharmonii była chińska harmonijka ustna (sheng).
Drugą, ulepszoną wersję instrumentu, skonstruował Alexandre-François Debain w Paryżu w 1842 roku. Dopiero ten typ fisharmonii można zaliczyć do klawiszowych instrumentów dętych.
W 1836 roku Friedrich Buschmann z Hamburga stworzył fisharmonię, której miechy nie sprężały powietrza, ale wytwarzały podciśnienie – czyli nie tłoczyły, lecz zasysały powietrze. Za wynalazcę urządzenia wytwarzającego podciśnienie uważa się nieznanego z nazwiska francuskiego rzemieślnika.
Był to punkt wyjścia dla powstania kolejnej „fisharmonii amerykańskiej” z miechami wytwarzającymi podciśnienie, skonstruowanej w 1856 roku przez Esteya w Brattleboro, a także w 1861 przez firmę Mason and Hamlin z Bostonu. Fisharmonie systemu ssącego, czyli tzw. amerykańskie, charakteryzowały się bardziej „miękkim” brzmieniem, przypominającym brzmienie piszczałek organowych.
Fisharmonia używana była głównie w kaplicach i niewielkich kościołach, w zastępstwie organów, a także w tzw. domowym muzykowaniu. Od połowy dwudziestego wieku fisharmonia niemal całkowicie wyparta została w tych zastosowaniach przez elektromechaniczne i elektroniczne instrumenty muzyczne (elektrofony). Rzadsze egzemplarze fisharmonii cenione są obecnie przez kolekcjonerów.
Stroiki przelotowe, co to takiego?
Rodzaj stroika, w którym dźwięk wzbudzany jest przez strumień powietrza. W odróżnieniu od klasycznego stroika nie jest on usytuowany w ustniku, lecz w specjalnej ramce.